Frajerzy w Tatrach Wysokich Słowackich

Frajerzy czyli po słowacku goście.

Poniżej to co udało się nam zwiedzić w Wysokich Tatrach Słowackich.

Poprad to świetna baza/przystań dla nie zmotoryzowanych takich jak my, którzy chcą ruszyć w Tatry Wysokie. 

Kolejką z miasta można dojechać w wybrane miejsce i ruszyć szlakiem w kierunku obranego celu! 

Góry to największa majestatyczność a zimą jeszcze bardziej magiczne i bajkowe.

Tatry Wysokie (słow. Vysoké Tatry) – najwyższa część Tatr o charakterze alpejskim, rozciągająca się pomiędzy Tatrami Zachodnimi od strony zachodniej oraz Tatrami Bielskimi od strony północno-wschodniej. W linii prostej odległość między granicznymi przełęczami wynosi ok. 16,5 km, zaś ściśle wzdłuż grani głównej ok. 26 km. Tatry Wysokie zajmują obszar około 340 km² (czyli nieco mniej niż Tatry Zachodnie), z czego większość (260 km²) znajduje się na Słowacji.

Tatry Wysokie odgraniczone są dość wyraźnie od pozostałych części Tatr. Od Tatr Zachodnich oddziela je po stronie polskiej Dolina Suchej Wody Gąsienicowej, po stronie słowackiej Dolina Cicha Liptowska (choć niekiedy masyw Liptowskich Kop wydziela się do Tatr Zachodnich – wtedy słowacka część granicy między pasmami przebiega dnem Doliny Koprowej). Granicę na grani głównej Tatr stanowi szeroka przełęcz Liliowe. Od Tatr Bielskich Tatry Wysokie są oddzielone dnem dolin (od północnego zachodu do południowego wschodu): Jaworowej, Zadnich Koperszadów, Przednich Koperszadów i Kieżmarskiej. Najwyższym punktem tej granicy jest Przełęcz pod Kopą w grani głównej.

Tatry Wysokie znajdują się na styku trzech krain: Podhala (od północnego zachodu), Liptowa (od południowego zachodu) i Spiszu (od wschodu). Za punkt oddzielający je od siebie uznaje się Cubrynę, leżącą w grani głównej, na granicy polsko-słowackiej.

Tatry Wysokie są najwyższymi górami w Polsce i na Słowacji, zarazem stanowią jedno z najwyższych pasm górskich pomiędzy Alpami a Kaukazem. Wyższe są jedynie góry Półwyspu Bałkańskiego – Riła, Pirin, Olimp, Szar Płanina, Góry Północnoalbańskie i Korab. Najwyższymi szczytami w Tatrach Wysokich są Gerlach (2655 m), Łomnica (2634 m) i Lodowy Szczyt (2627 m) po stronie słowackiej. Po stronie polskiej najwyższym szczytem są Rysy (wierzchołek słowacki 2503 m, wierzchołek graniczny 2499 m), inne znane góry to m.in. Mięguszowiecki Szczyt, Świnica, Kozi Wierch.

Krajobraz Tatr Wysokich znacznie różni się od Tatr Zachodnich. W krajobrazie dominuje rzeźba typu alpejskiego, czyli m.in. strzeliste turnie i skaliste szczyty, będące świadectwem silnego działania lodowców. W Tatrach Wysokich znajdują się także niemal wszystkie jeziora tatrzańskie, natomiast rzadko występują tu zjawiska krasowe, częstsze w Tatrach Zachodnich oraz Bielskich.

Rzeźba Tatr Wysokich ma cechy typowej rzeźby alpejskiej. Uformowana została ona przez lodowce górskie podczas zlodowaceń plejstoceńskich. Obszar pól firnowych lodowców znajdował się powyżej 1400–1600 m n.p.m., a jęzory lodowców schodziły do ok. 1000 m n.p.m. (Dolina Białki – 920 m n.p.m.). Jednym ze świadectw epoki lodowej są cyrki i żłoby lodowcowe oraz tatrzańskie jeziora, które w ogromnej większości znajdują się właśnie na terenie Tatr Wysokich (np. Morskie Oko, Czarny Staw Gąsienicowy, jeziora w Dolinie Pięciu Stawów Polskich).

Wysokie Tatry (słow. Vysoké Tatry) –  miasto położone w słowackich Tatrach, obejmujące znaczną część tych gór. Jest drugim miastem na Słowacji pod względem powierzchni. Założone zostało w 1947 roku i ma ok. 4200 stałych mieszkańców. Składa się z 15 części – pierwotnie samodzielnych osiedli, które stopniowo integrowały się w całość. Wysokie Tatry dwukrotnie organizowały mistrzostwa świata w narciarstwie klasycznym: w 1935 i 1970 roku.

Osią transportową całego obszaru jest Droga Wolności (słow. cesta Slobody), którą turysta w ciągu godziny dostanie się z wysuniętej najdalej na zachód miejskiej części Podbańska przez wszystkie osady tatrzańskie (z wyjątkiem Dolnego Smokowca) aż do wschodniej granicy miasta do osady Tatrzańska Kotlina.

Centrum administracyjnym miasta jest Stary Smokowiec, który wraz z Tatrzańską Łomnicą i Szczyrbskim Jeziorem zaliczany jest do najważniejszych ośrodków ruchu turystycznego.

Miasto Wysokie Tatry składa się z 3 katastralnych części, a te z kolei z 15 osad:

• Szczyrbskie Jezioro (Štrbské Pleso)
  • Szczyrbskie Jezioro (Štrbské Pleso) – od 1 stycznia 2008 decyzją Sądu Najwyższego Republiki Słowackiej (Najvyšší súd Slovenskej republiky) należy do sąsiedniej gminy Szczyrba (Štrba)
  • Wyżnie Hagi (Vyšné Hágy)
  • Podbańska (Podbanské)

• Stary Smokowiec (Starý Smokovec)
  • Górny Smokowiec (Horný Smokovec)
  • Dolny Smokowiec (Dolný Smokovec)
  • Nowy Smokowiec (Nový Smokovec)
  • Stary Smokowiec (Starý Smokovec)
  • Tatrzańska Polanka (Tatranská Polianka)
  • Tatrzańskie Zręby (Tatranské Zruby)
  • Nowa Polanka (Nová Polianka)

• Tatrzańska Łomnica (Tatranská Lomnica)
  • Tatrzańska Łomnica (Tatranská Lomnica)
  • Tatrzańska Kotlina (Tatranská Kotlina)
  • Tatrzańska Leśna (Tatranská Lesná)
  • Kieżmarskie Żłoby (Kežmarské Žľaby)
  • Matlary (Tatranské Matliare)

Popradzki Staw (słow. Popradské pleso, dawniej Rybi Staw, Mały Rybi Staw) – staw tatrzański, znajdujący się w dolnej części Doliny Złomisk, odnogi Doliny Mięguszowieckiej w słowackich Tatrach Wysokich.

Staw leży w kotlinie powstałej na bazie misy glacjalno-erozyjnej na wysokości 1494,3 m n.p.m., ma 6,26 ha powierzchni i 16,6 m głębokości (według pomiaru z 1927) lub odpowiednio 6,88 ha i 17,6 m (według pomiarów z lat 1961–1966). Woda ma żółto-zielony kolor i jest jak na tatrzańskie stawy mało przezroczysta (5,7 m według pomiarów Ludomira Sawickiego z 1909), bowiem dzięki południowej wystawie staw ma bogatszy plankton niż leżące o 100 m niżej Morskie Oko. Jest jednym z nielicznych, w których naturalnie występują ryby (pstrąg potokowy).

Temperatura wód powierzchniowych nie przekracza 16 °C. Staw pokrywa się lodem przeciętnie 11 listopada, lód topnieje 21 maja.

Od wschodu do jeziora wpada spływający Doliną Złomisk Zmarzły Potok, a wypływa w kierunku południowym potok Krupa. Nad stawem górują szczyty Osterwy (od wschodu), Popradzka Grań (od północy) oraz Grań Baszt (od zachodu). Okolice Popradzkiego Stawu są ściśle chronione – rezerwat „Dolina Mięguszowiecka” (Rezervácia Mengusovská dolina).

Na pólku narciarskim przy Popradzkim Stawie 20 stycznia 1974 o godz. 10:40 zdarzyła się największa do owego czasu katastrofa lawinowa w Tatrach. Żlebem spod Przełęczy nad Skokiem zeszła potężna lawina, która, przewaliwszy się przez Mięguszowiecki Potok, wdarła 140 m na przeciwległy stok, wspinając się z rozpędu 44 m w górę. Na stoku trenowali z instruktorem uczestnicy kursu narciarskiego ze słowackiego Technikum Budowlanego. Lawina przysypała 24 z nich. Dzięki błyskawicznej akcji ratunkowej (było to 400 m od schroniska nad Popradzkim Stawem) udało się odgrzebać spod śniegu 11 płycej przywalonych. W ciągu następnych kilku dni liczne zespoły ratunkowe (z pomocą przyszło również wojsko) odgrzebały ciała 10 uczestników kursu; wśród nich nauczyciela z 12-letnim synem. Pies wskazał miejsce, w którym po 5 godzinach od zejścia lawiny wydobyto żywego 18-latka przywalonego metrową warstwą śniegu. Ciała dwóch uczniów udało się znaleźć dopiero po roztopach.

Nad brzegiem jeziora stoją schronisko nad Popradzkim Stawem oraz Schronisko Majlátha. Wczesną jesienią odbywają się co roku nad stawem obchody święta THS, z tej okazji na zboczach Osterwy odbywają się pokazy umiejętności ratowników.

Wokół jeziora prowadzi ścieżka turystyczna o długości 1,3 km. Prowadzi ona również do Tatrzańskiego Cmentarza Symbolicznego pod Osterwą.

Do Popradzkiego Stawu dozwolony jest dojazd rowerem drogą dojazdową do schroniska od Drogi Wolności.

Przy schronisku znajduje się węzeł szlaków turystycznych:

 Magistrala Tatrzańska – ze Szczyrbskiego Jeziora nad Popradzki Staw, dalej przez Przełęcz pod Osterwą do Batyżowieckiego Stawu.

• Czas przejścia ze Szczyrbskiego Jeziora nad staw: 1:15 h, ↓ 1:05 h
• Czas przejścia znad stawu na Przełęcz pod Osterwą: 1 h, ↓ 45 min

  – zielony ze Szczyrbskiego Jeziora, odchodzący od czerwonego po 30 min. Czas przejścia całej trasy: 1:15 h, ↓ 1:05 h

 – od stacji kolei elektrycznej Popradské pleso nad Popradzki Staw i dalej w górę Doliny Mięguszowieckiej do rozwidlenia ze szlakiem czerwonym na Rysy.

• Czas przejścia od stacji do stawu: 1 h, ↓ 35 min
• Czas przejścia znad stawu do szlaku czerwonego: 30 min w obie strony

– do Tatrzańskiego Cmentarza Symbolicznego, stamtąd w dół do szlaku niebieskiego w Dolinie Mięguszowieckiej. Czas przejścia: 45 min w obie strony.

Szlaki czerwony i żółty są otwarte tylko w sezonie letnim (16 czerwca – 31 października).

Szczyrbskie Jezioro (słow. Štrbské pleso) – jezioro wytopiskowe w Tatrach Wysokich, drugie co do wielkości po stronie słowackiej. U południowego brzegu sytuuje się miejscowość o tej samej nazwie – Szczyrbskie Jezioro (Štrbské Pleso) – kurort i ośrodek sportów zimowych.

Szczyrbskie Jezioro (słow. Štrbské pleso)– jezioro wytopiskowe w Tatrach Wysokich, drugie co do wielkości po stronie słowackiej. U południowego brzegu sytuuje się miejscowość o tej samej nazwie – Szczyrbskie Jezioro (Štrbské Pleso) – kurort i ośrodek sportów zimowych.

Jezioro znajduje się na wysokości 1346 m n.p.m. na tzw. Szczyrbskim Tarasie, nad wsią Szczyrba. Nad jezioro z północy opada grań Soliska, kulminująca w Wielkim Solisku (2412 m) i oddzielająca od siebie Dolinę Furkotną i Dolinę Młynicką. Od strony południowej jezioro jest zamknięte wałem morenowym o wysokości sięgającej 20 m.

Nad brzegiem jeziora znajdują się liczne zabudowania hotelowe i sanatoryjne. Nad południową zatoką otwarto w 2008 r. przystań łódek (wcześniej istniała ona do 1976 r., po czym pływanie łodziami zostało zabronione).

Na Szczyrbskim Tarasie oprócz Szczyrbskiego Jeziora znajdują się inne mniejsze zbiorniki wodne: zatorfiony Ślepy Stawek (Slepé pleso) oraz utworzone przez człowieka Nowe Szczyrbskie Jezioro (Nové Štrbské pleso) i Szczyrbskie Rybniki (Štrbské rybníky). Niewielkie stawki znajdują się również na Smrekowicy (Smrekovica) – tarasie położonym na zachód od Szczyrbskiego Jeziora. Są to Smrekowickie Stawki (Smrekovické plieska) i Rakitowe Stawki (Rakytovské plieska).

Szlaki turystyczne:

 Magistrala Tatrzańska – z Rozdroża w Dolinie Furkotnej nad Szczyrbskie Jezioro, dalej wzdłuż jego brzegu i na północ w kierunku Popradzkiego Stawu.

• Czas przejścia od rozdroża do Szczyrbskiego Jeziora: 40 min w obie strony
• Czas przejścia ze Szczyrbskiego Jeziora nad Popradzki Staw: 1:15 h, ↓ 1:05 h

  – nad Popradzki Staw prowadzi też szlak zielony, odchodzący od czerwonego i używany w zimie. Czas przejścia ze Szczyrbskiego Jeziora nad staw: 1:15 h, ↓ 1:05 h – od południowego brzegu Szczyrbskiego Jeziora na północ do Doliny Młynickiej, skąd dalej na Bystrą Ławkę. Czas przejścia do wodospadu Skok w Dolinie Młynickiej: 1:40 h, ↓ 1:10 h – od stacji kolei elektrycznej wiedzie zachodnim brzegiem jeziora do Schroniska na Solisku (Chata pod Soliskom). Czas przejścia do schroniska: 1:55 h, ↓ 1:25 h Niżni Podkrywański Chodnik – od południowego brzegu jeziora prowadzi na zachód, powyżej Tatrzańskiej Drogi Młodości. Czas przejścia do Białego Wagu: 1 h w obie strony.

Łomnicki Staw (błędnie Kamienny Staw, słow. Skalnaté pleso, dawniej Lomnické pleso,) – jezioro polodowcowe (słow. pleso) w słowackich Tatrach Wysokich, położone w Dolinie Łomnickiej, pod południowymi stokami Łomnicy.

Łomnicki Staw położony jest na wysokości 1751 m n.p.m. (według innych źródeł 1754), zajmuje powierzchnię 1,23 ha (212 metrów długości i 85 metrów szerokości), a maksymalna głębokość wynosi 2 metry (według innych źródeł nawet 4,2 metra. Wskutek czynników klimatycznych, a także działalności człowieka (prowadzonej w pobliżu budowy), zaczął wysychać. W latach 30. i 50. XX wieku przeprowadzono próby przeciwdziałania temu (uszczelnianie), nie przyniosły jednak one na razie rezultatu. Woda pojawia się w stawie okresowo – szczególnie wiosną i po obfitych opadach. Wody dostarcza także potok Łomnica (Skalnatý potok), ale on również często wysycha. Wahania poziomu wody i wielkości stawu są zatem częste, a podane dane na temat wielkości stawu mogą być jedynie orientacyjne. Dla przykładu, w 2021, staw wysechł zupełnie 2 listopada.

Dawniej w okolicach Łomnickiego Stawu licznie występowały kozice i świstaki; Georg Buchholtz młodszy nazywał go zatem „Kozim Stawem”, a Bronisław Rajchman pisał w 1879, że w żadnej innej dolinie w Tatrach nie ma tylu świstaków, jak tutaj.

Obok jeziora powstały stacje kolejki: górna stacja kolejki linowej na Łomnicę z Tatrzańskiej Łomnicy na szczyt Łomnicy (wybudowana w latach 1936–1940) oraz wyciągu krzesełkowego na Łomnicką Przełęcz (2190 m n.p.m.). Ruch turystyczny obsługuje bufet, restauracja i hotel „Encián”. W pobliżu, na wysokości 1751 m n.p.m., funkcjonuje całoroczne Schronisko Łomnickie (Skalnatá chata). Pierwszy murowany obiekt powstał w miejscu schronu turystycznego w 1914 r. Obecny wygląd schroniska znacznie różni się od pierwotnego wyglądu. W schronisku dla turystów są tylko 4 miejsca noclegowe.

Powyżej jeziora, na zboczu Huncowskiego Szczytu (1783 m), działa obserwatorium nad Łomnickim Stawem, założone w 1943. W okolicach stawu istnieją dwie naturalne koleby, które dawały schronienie pierwszym turystom.

Nazwa Łomnickiego Stawu pochodzi od przepływającego przez niego Łomnickiego Potoku, zwanego dawniej po prostu Łomnicą (od niego też wzięły się nazwy szczytu Łomnicy, Doliny Łomnickiej i miejscowości Wielka Łomnica i innych). Sam potok wziął swą nazwę od dawnego słowa „łomy”, oznaczającego bloki kamienne zrzucane z łoskotem przez rwącą wodę. Nazwy Kamienny Potok, Kamienny Staw oraz słowackie Skalnaté pleso, Skalnatý potok są dosłownymi tłumaczeniami spiskoniemieckiej nazwy Steinbach – a ta z kolei według Witolda Henryka Paryskiego jest kalką wczesnych nazw słowiańskich. Słowacki znawca Tatr Ivan Bohuš uważał zaś, że Steinbach to zniekształcone słowo Steinbock, oznaczające kozicę. Dawni przewodnicy, m.in. Maciej Sieczka nazywali jeziorko Czerwonym Stawem (od barwy kamieni na jego dnie).

 – zielony od nieczynnej stacji kolejki przy hotelu „Praha” w Tatrzańskiej Łomnicy do Łomnickiego Stawu. Czas przejścia: 2:30 h, ↓ 1:45 h – niebieski od pośredniej stacji kolejki Start w dolnej części doliny do Doliny Huncowskiej, prowadzący przez Huncowską Ubocz, Rakuską Polanę i Niżnią Rakuską Przełęcz, a dalej z powrotem do Doliny Łomnickiej nad Łomnicki Staw.

Szlaki turystyczne:

• Czas przejścia od stacji Start na Rakuską Polanę: 1:30 h, ↓ 1 h
• Czas przejścia z polany nad Łomnicki Staw: 1:30 h, ↓ 1 h

 – znakowana czerwono Magistrala Tatrzańska, prowadząca od Schroniska Zamkovskiego w Dolinie Małej Zimnej Wody nad Łomnicki Staw, a stąd dalej przez Rakuski Przechód do Doliny Zielonej Kieżmarskiej.

• Czas przejścia od schroniska Zamkovskiego nad Łomnicki Staw: 1 h, ↓ 45 min
• Czas przejścia znad stawu do schroniska nad Zielonym Stawem: 2:05 h, z powrotem 2:55 h.

Byliście już Słowackich Tatrach Wysokich?
Ps. Jeśli tak, to jaką porą roku?
Anrika i szafa gra,